Պահպանված նյութեր
Ոչ մի ընտրված նյութ չի գտնվելՆախընտրելի թեմաներ
- Պահպանված 0
- Նախընտրելի
Դիալոգ. Ծով alizé Բանուչյանի հետ
Ծով, Փարիզի ժամանակով հիմա 15։00֊ն է, այ ինչի՞ ժամն էր սա սովորաբար Փարիզում, և արդյո՞ք համաճարակի պայմաններում այսինչ բանն այսինչ ժամին անելու սովորությունները էականորեն փոխվել են։
Երևի կզարմանաս, բայց արդեն սկսել եմ մոռանալ, թե ինչ էի անում մեկուսացումից ու/կամ համավարակի Փարիզում տարածվելուց առաջ։ Հիշում եմ, որ դեկտեմբերից տրանսպորտը գործադուլ էր անում ու այսպես, թե այնպես արդեն խախտվել էր օրացույցս։ Էնքան նախագծեր չեղարկվեցին, սեմինարներ հետաձգվեցին, գրադարանները օրերով, արդեն ամիսներով փակ էին։ Մի խոսքով արդեն վեց ամիս է, ամեն ինչ խախտված է, երևի էս ժամին կլինեի կոլեգաներիս հետ ինչ-որ աշխատանոցում, չորսի կողմերը հաստատ սուրճ կխմեինք ու մի քաղցր բան կուտեինք, որ էներգիա հավաքենք։ Իմ պատկերացրած ժամը 15։00 էլ առաջվանը չի, դեռ։
Իսկ եթե մի քանի ժամով առաջ անցնենք, ո՞րն է քո իդեալական երեկոն։
Ընդհանրապես, միշտ էդպես է եղել, ես երեկոյան՝ մոտ ժամը վեցից սկսում եմ կյանքով լցվել։ Միտքս պայծառանում է, ավելի պարզ եմ տեսնում ամեն ինչ, կարող եմ աշխարհը գլխիվայր շուռ տալ։ Արևի սիրահար չեմ, հենց արևը պատրաստվում է մայր մտնելու, ես եմ ծագում։ Իդեալական երեկոն գրասեղանիս առաջ հարմար նստելն ու գրելն է, աշխատելը բոլոր կիսատ մնացած այն գործերի վրա, որոնք երբեք չեմ տվել ընթերցողին։ Շատ ապահով եմ ինձ զգում այդպիսի երեկոներում․․․
Ծով, առաջին բանաստեղծությունդ գարնան մասին է եղել, իսկ հիմա ո՞ր եղանակն է գերակշռում քո պոեզիայում։
Կարծում եմ՝ ես առանձնահատուկ վերաբերմունք ունեմ ամռան նկատմամբ։ Դե հուլիսյան խեցգետին եմ։ Միշտ սիրել եմ ամառվա շորերը, ամռան կոշիկները, ամռանը միշտ մի պատմություն լինում է, որը չպատմելը անազնիվ է։ Արդեն բավականին երկար ժամանակ է՝ ինձ թվում է, թե ես ամբողջ տարին համբերատար գլորում եմ հանուն ամառվա հետ հանդիպման, ի դեպ ոչ այնքան դասական արձակուրդի համար, քանի որ տարվա ընթացքում արձակուրդներ շատ եմ ունենում, այլ հենց ամառվա հետ սիրահետելու համար։ Ամառը շատ է իմ գործերում, նույնիսկ էդպիսի մի գործ ունեմ, որ սկսվում է այսպես՝ սիրում եմ ամառը, սիրում եմ ամռանը․․․
Շորեր/կոշիկների հետ կապված. արտաքուստ շատ ֆրանսուհի ես. կարմիր շրթներկ՝ սիրուն բարակ շուրթերին, անհարդար մազեր. սա ընտրված֊մշակված կերպա՞ր է, թե հենց Ծովն է, ոնց կա։
Երբեք չեմ կենտրոնացել ոճիս վրա, բայց միշտ, նույնիսկ հենց ֆրանսուհիներից եմ լսել, որ ինձ հատուկ ճաշակ ունեմ, այսինքն՝ իմ հագնվելը ես եմ։ Չեմ բացառում, որ Ֆրանսիայում ապրելու տարիներին ինչ-որ մի բանով վարակվել եմ ֆրանսուհիներից։ Դա հագնվելու ու քայլելու մեջ ինքնավստահ լինելն է։ Հենց սա է, երևի «ոնց որ ֆրանցուժենկա լինես» արտահայտության մեխը, ինչը նշանակում է, որ ինչպես գրեթե բոլոր ֆրանսուհիները, հագնվում ես՝ ոնց ուզում ես և քեզ գեղեցիկ ես զգում։ Այստեղ կարող ես բոլորովին չշպարված, խառը մազերով, խառը տրամադրությամբ, երեկվա ջինսով ու դարակումդ գտած առաջին պատահած շապիկով նստել կամայական սրճարանում և մատուցողը սուրճդ բերելուց այնպես կնայի քեզ, որ դու քեզ կզգաս աշխարհի ամենագեղեցիկ կինը․․․այստեղ կինը գեղեցիկ է, որովհետև նրան հավատում են․․․
Շատ սիրուն միտք է։ Մեզ մոտ երբեմն անհավանական գեղեցկուհիների եմ տեսնում, որոնց միակ խնդիրն այն է, որ նրանք չգիտեն, որ սիրուն են։ Համամի՞տ ես, որ մեզ մոտ այդ երկկողմանի խնդիրը կա. մի կողմից կինն է կարծում, որ իրեն շատ արտաքին/երբեմն արհեստական/ բաներ են պետք սիրուն լինելու համար, մյուս կողմից էլ՝ շրջապատն է նրա՝ այդ թյուր կարծիքը հաստատում։
Մեր աղջիկները շատ սիրուն են, շատ խնամված, միակ խնդիրն այն է, որ երբեմն մոռանում են նմանվել իրենք իրենց։ Գիտե՛ս, ես կարծում եմ, որ երբ կնոջը նայում ես, պիտի գլխի չընկնես, որ հենց նոր վարսավիրանոցից է դուրս եկել։ Մեր աղջիկներից շատերը ամեն ինչ անում են մեյք ափ ստուդիայից կամ վարսահարդարի մոտից նոր դուրս եկած, գծած տիկնիկի նմանվելու համար, դրա համար հաճախ է լսվում այնպիսի կարծիք, թե բոլորն իրար նման են։ Կարծում եմ՝ կինը պետք է վստահի իրենց տան ամենահավատարիմ հայելիներից մեկին , ոչ թե ընկերուհիներին։ Այո, պատահում է, որ գեղեցկուհի ես տեսնում և ուզում ես հարցնել՝ սիրուն աղջիկ, ինչու՞ ես քեզ տգեղացնում։ Բայցևայնպես, մեր աղջիկները իսկապես շատ սիրուն են և շատ տարբեր։ Ուղղակի քո հարցի համատեքստում ակամա հիշեցի, որ դիմահարդարի մոտից գնացել էի վարսավիրանոց (հարսանիքի էի պատրաստվում) մազերս հարդարող աղջիկն ասեց՝ կներեք դուք մեյք ափ արտիստի մոտից եք գալիս, ասեցի՝ այո, մեկ էլ էս աղջիկը՝ ինչքա՞ ն փող եք տվել, չեմ հիշում ինչքան էր, բայց կարծես թե մի քիչ թանկ էր, մեկ էլ էս աղջիկը՝ վայ, էդքան փող եք տվել ու սենց քիչ ա քսել. տապալվեցի, էնքան եմ ծիծաղել․․․ես պարզապես խնդրել էի շատ նուրբ դիմահարդարում․․․
Վերադառնանք գրականությանը. առաջին գիրքդ հրատարակել ես 19֊ում։ Այսօրվա դիտակետից նայելով երբեմն չե՞ս կարծում, որ գուցե շուտ էր։ Արդյոք ասելիքդ արդեն բավական «եփված էր» գիրք դառնալու համար(ըստ քեզ), թե՞ գուցե գրականության մեջ երբեմն «հում» ասելիքն ավելի «առողջարար է»։
Առաջին գիրքս բոլոր ժամանակներում լինելու է իմ անհամեստ հպարտությունը․․․եթե մի օր ձեռքդ ընկնի, կհամոզվես, որ այնտեղ իմ տասնհինգ, տասնվեց, տասնյոթ տարեկանն է, որի ազնվությանը, բարձրացրած խնդիրներին, երևակայությանը, սոցիալական թեմաներով մինչև օրս շատերին հուզող պատմվածքներով (այդպիսի մի օրինակ է «Ես կաթ չեմ սիրում» պատմվածքը), մի խոսքով մենակությունը իսկապես վայելող այդ աղջկա հասունությունը ես այսօր չունեմ, այդ աղջկա անսահման մեծ սիրտը ես այսօր չունեմ։ Ես ավելի շուտ երկրորդ գիրքս չէի հրատարակի, եթե հետ նայեի, քան առաջինը։ Ի դեպ, հրատարակելու միտքն իմը չի եղել։ Մի բանաստեղծություն էր տպվել թերթում, որից հետո հրատարակչությունը որոշեց բացահայտել իմ մյուս գործերը և այդպես գիրքը ճանապարհ ընկավ։ Ես այդ ժամանակ ինքս ինձ լուրջ չէի վերաբերվում և երևի հենց դրա շնորհիվ էլ ավելի պաշտպանված էի ինձ զգում․․․իհարկե շուտ չէր․․․թեպետ այդ գրքի մասին ես գրեթե ոչ մի տեղ չէի խոսում, նույնիսկ կուրսեցիներս չգիտեին, որ գիրք ունեմ, ամաչում էի, դրա համար հետո շատ երկար լռեցի․․․
Կասկածի տակ չեմ դնում դա, հետաքրքիր էր քո՝ հեռվից հայացքը գրքիդ։ «Հում եւ առողջարար» ձևակերպումն էլ հենց այդ ազնվության մասին էր։ Երկրորդի մասին. Երևան, Մոնպելյե, Փարիզ. ո՞րն է ավելի պոետիկ քաղաք, ըստ քեզ, ու ինչպե՞ս կբնորոշես երեքին՝ մի-մի բառով։
Դժվար հարց ես տալիս, սիրում եմ դժվար հարցեր, բայց նեղն ես գցում։ Երևի ամենապոետիկը Փարիզն է, բայց որովհետև շատ բան կա տեսնելու, իսկ պոետի աչքը չպետք է ձանձրանա, Փարիզը հաստատ չի ձանձրացնի․․․Երևանը՝ տուն, Փարիզը՝ ճանապարհ, Մոնպելյեն՝ հեծանիվ։
Մոնպելյեում հեծանիվով, կեսգիշերին շրջող Ծովի մասին խոսենք. իմ մտապատկերում սա հայտնվում է, որպես տեսարան՝ ֆրանսիական նոր ալիքի ֆիլմերից. առհասարակ, սիրու՞մ ես կյանքիդ մի քիչ ավել էսթետիկա հաղորդել ու մի քիչ ավելի «կինոշնի» սարքել այն (չեմ սիրում այս բառը)։
Ինձ թվում է էս զրույցի ընթացքում դու իմ սիրած աղջիկն ես։ Իմ սիրած բաներից ես խոսում։ Չեմ չափազանցնում՝ իմ կյանքն է կինո, ուզեմ, չուզեմ, այդպես ստացվում է։ Բայց եթե մինչև Մոնպելյեն ապրածս սիրողական ֆիլմեր էին, մի քիչ կարևոր այն իմաստով, որ դոկումենտալ էին, Մոնպելյեում սկսվեց իսկական կինոն, այն մեկը, որը կարող է ցանկացած դիտողի հետաքրքրել, այն մեկը որի մեջ ինտրիգ կա, գիշեր կա, կա ինքնաճանաչողություն, կա մոլորվել, կա կռիվ տալ անծանոթի հետ, որի մոտ կարող է դանակ լինել, կա վթար և ջախջախված հեծանիվ, կա Կարմիր Բարոնը, որտեղ իրավաբանի հետ իրավաբան ես, գինեգործի հետ գինեգործ, դերասանի հետ դերասան, կա իմ փոքրիկ Լուն, որի դայակն էի դասերիս զուգահեռ, բայց որը պատասխանատվության զգացումը չկորցնելու միակ շոշափելի կապս էր, կա առաջին սիրո հետ մինչև ծով քայլելը և վերադարձից հետո լքելը կամ լքվելը, չգիտեմ, կա ավազի հոտը քաղաքից, կա հեծանվով մինչև լույս մոլորվելը, կա այն երջանկությունը՝ կյանքը իսկապես ճանաչելու, կա ամեն ինչ և հատկապես վստահությունը, որը ծնողներդ դրել են ճամպրուկիդ մեջ, և ուրեմն ամեն ինչ լավ կլինի․․․մի խոսքով ամեն ինչ կա, և միակը, ում այդ քաղաքում կարող ես վստահել դա մահճակալդ է, որի վրա արթնանում ես ու քնում և գիտես, որ հաջորդ օրն ավելի լավն է․․․
Լավ, իսկ Երևանյան կինոդ ո՞նցն էր։ Երևանը մի հատկություն ունի լավ/վատ. կինոյիդ հերոսները մեկ էլ կարող են շատ պատահաբար ու երբեմն անտեղի հաջորդում հայտվել(հաջորդ կիոյում) փոքրությունից է երևի…
Երևանյան կինոն ամենաորոշիչն է, իհարկե․․․առաջին կինոն շատ կարևոր սկիզբ է․․․չգիտեմ որ շրջանն է քեզ հետաքրքիր, բայց մի քանի բառով ասեմ, որ ընդհանրապես իմ ընտանիքը ամեն ինչ անում էր իմ ու եղբորս կյանքը կինոյացնելու համար․․․Ծնողներս էնքան շուտ են մեզ ունեցել, որ ստիպված էին իրենց բաժին կինոն ու մնացած ողջ երիտասարդությունը մեզ հետ շարունակել։ Նման մի կինոյի մեջ հայտնվեցինք երկու հազար ութին, երբ վերսկվեց համաժողովրդական պայքարը։ Զրույցը չքաղաքականացնելու համար, ասեմ, որ պարզապես սկսեցինք մեր քաղաքում ապրելուց բացի, լինել․․․Հայրս ասում էր՝ դուք եք ընտրում, ես ու եղբայրս էլ ընտրեցինք փողոցային պայքարը․․․Ես սովորում էի համալսարանի արվեստաբանակնում, զուգահեռ Երգի պետական թատրոնում ( հաղորդավարություն) և դրանից բացի ընկերներիս հետ անընդհատ ակցիաների, թեժ քննարկումների մեջ էի։ Մի խոսքով կյանքս անցնում էր փողոցում, քաղաքը դարձել էր մերը, մաշկիս վրա զգում էի իմ ու ընկերներիցս շատերի տարբերությունը․․․զգում էի, որ քաղաքը իմն է, որովհետև ես հստակ գիտեմ, որտեղ է վտանգը․․․ Իսկ երբ գիտես վտանգի տեղը, գիտես նաև, որ կարող ես պաշտպանել քաղաքդ․․․
Ծով «չքաղաքականացնելու» մասին. ժամանակակից գրողը որքա՞ն զգայուն պիտի լինի ներքաղաքային ու քաղաքացիական շարժումների հանդեպ, որքանո՞վ պիտի իր գրականությունը արդի խնդիրներ արծարծի, ըստ քեզ։ Ու առհասարակ, արդյո՞ք կարելի է այս հարցում «պիտի» եզրույթն օգտագործել…
Կարծում եմ՝«պիտի»-ներ չկան այս հարցում, այն իմաստով, որ այդ պիտիները շատ գրողների շինծու քաղաքագետներ ու/կամ հրապարակախոսներ կարող են դարձնել։ Կարող է պարզապես լինել այդ տիրույթում, եթե զգում է, որ դա իր տեղն է։ Ես միշտ զգայուն եմ եղել, ու, պիտի խոստովանեմ, որ, այնուամենայնիվ, քաղակաքան իրադարձություններից գոնե անալիտիկ դաշտում հեռու գրողների հետ ձանձրալի է։ Տե՛ս, չեմ ուզում «պիտի» բառը օգտագործել․․․բայց, որքան էլ անմիջապես գրականությունը պարտավոր չէ լինել քաղաքացուն կրթելու միջոց, գոնե հրապարակային խոսքը մի քիչ պիտի այդ մտահոգությունը ենթադրի։
Գրում ես հայերեն, երբեմն ասում ես՝ ընթերցողները էսպես, ընթերցողները էնպես, բայց չես ճանաչում քաղաքացուդ, չգիտես ժողովրդիդ խորքից, չես պատկերացնում՝ քո խոսքը որքան որոշիչ կարող է լինել, դաշտը չես պատկերացնում ու բողոքում ես, ասում ես՝ ընթերցողներ չկան։ Բայց դու ո՞վ դարձար, որ ընթերցող ես սպասում, եթե քո երկրում մարդիկ կան, որոնք տարրական իրավագիտակցություն չունեն, և այդ մարդկանց դու պիտի մոտենաս, որպես մտավորական, ժամանակ առ ժամանակ մեկնես քո ձեռքը, զրուցես․․․ինքը քեզ կհավատա․․․․քեզ կվստահի․․․
Ծով, կարծես համացանցը, մասնավորապես՝ ֆեյսբուքը նոր հարթակ դարձավ և թույլ տվեց մերօրյա գրողներին ավելի հասանելի լինել լսարանին։ Մյուս կողմից, արդյո՞ք գրողի գործերը անվերջ ֆբ-ում տարածելը մի տեսակ չի «գցում գրականության գինը». արդյո՞ք գրողի այսչափ հասանելիությունը բացասական հետևանքներ չունի։
Գիտես, իմ դեպքում այդ ակտիվությունը սկսվեց երկրորդ գրքից մի քիչ առաջ և հետո շարունակվեց։ Շատ եմ լսել, որ հեգնում են, թե ֆեսյբուքյան գրողներ են։ Գիտես, սա նոր, մոդայիկ կարծրատիպ է դառնում։ Սոցիալակաան ցանցը ընդամենը հարթակ է, ինչպես շատ ճիշտ ասեցիր, այստեղ կան ընթերցողներ, անկախ նրանից Հարվարդն են ավարտել, թե միայն իրենց տան խոհանոցը, դու երբեք չգիտես, թե որ ընթերցողը ճիշտ կկարդա քեզ։ Իմ դեպքում, սա նաև ընթերցողի հետ կապ պահպանելու միակ միջոցն է վերջին շրջանում։ Գրականության գինը ոչինչ չի կարող գցել, բացարձակ ոչինչ, եթե դա գրականություն է։ Ճիշտ հակառակը, պետք է ուրախանալ, որ օրինակ ամբողջ համացանցը վերջերս ողոված է բանաստեղծություններով։ Մարդիկ իրենց են փնտրում խոսքի միջոցով, իսկ սա լավագույն ճանապարհն է ինքնաճանաչման։ Վտանգը այլ տեղում է. միտքը, երբ հեշտ է հասանելի դառնում, մարդկանց աչքում է, հետզհետե կորցնում իր արժեքը․․․մարդիկ սովորում են, որ իրենց հեշտ է տրվում, ահա թե ինչու, հեշտ էլ գողանում են, նույնիսկ երբեմն կարող ես հանդիպել քո մտքերին՝ փոխակերպված, բայց անհնար է, որ չճանաչես։ Սա այլ խնդիր է, բայց այս խնդրի լուծումը ցանցից դուրս է։ Եթե դու դեռ մանկապարտեզում երեխային մտածել սովորեցնես, պատկերը այլ կլինի։ Ես ժամանակ առ ժամանակ անհետանում եմ, որովհետև հոգնում եմ, բայց ոչ այնքան հասանելի լինելուց (քանի որ կարծում եմ՝ կարողանում եմ տարածություն պահել), այլ որ աղմուկը շատ է։ Ես մարդաշատ տեղերից կարողանում եմ երկարատև դադար վերցնել, իսկ սոցիալական ցանցը մարդաշատ տեղ է․․․ Կարծում եմ, այսօր կապ չունի՝ ոնց կտաս գրածդ ընթերցողին, կաևորն այն է, որ այն հասնի նրան ինչ-որ մի կերպ․․․Մյուս կողմից, ինքնս էլ, ամեն ինչ չեմ տալիս, ինչքան էլ այդպես թվա, միշտ պետք է գաղտնիքներ ունենալ ընթերցողից․․․
Օրինակ ես, խուսափում եմ, նույնիսկ ամաչում եմ , այս կամ այն գրական հանդեսին ուղարկել գործերս։ Մյուս կողմից, ոչ ոք չի վճարում, իսկ ես իմ էջում ավելի շատ ընթերցող ունեմ։ Հետո սիրում եմ, երբ ընթերցողն է դեպի ինձ գալիս, այդպես վստահ եմ, որ կարդացել է․․․
Այ հենց այդ հետևանքների մասին էր խոսքը։ Գրականություն «փոսթելու» ալիքը ես էլ եմ նկատել, ինձ էլ է ուրախացնում, էնքա՜ն ունիկալ դեմքերի եմ բացահայտել ու երջանկացել։ Իսկ դրականի մասին՝ իսկապես ինչ֊որ հեռահար երկխոսության մեջ ես կարողանում մտնել, արձագանքը զգալ։
Այո, ու մեր զրույց էլ, այս հարթակում ծանոթության արդյունքն է. ո՞նց չգնահատես։
Ծով, Արմինեն Բոյաջյանի հետ զրույցի ընթացքում մի հետաքրքիր մտքի եկանք. Արմինեն ասաց՝ մերօրյա «ինչու»-ները առավելապես մեր մեջ են, դրա համար էլ մերօրյա գրականությունն ավելի ներանձնային է. համամի՞տ ես այս մտքի հետ, և ի՞նչ բնութագիր կտաս դու ժամանակակից, տեղական պոեզիային։
Համաձայն եմ, բայց պիտի փորձեմ բացատրել, ավելի շուտ՝ սովորությանս համաձայն անալիզ անել։ Մենք շատ հարցերի պատասխաններ մեր մեջ ենք փնտրում, որովհետև անընդհատ կախված ենք ինչ-որ բաներից դեռ դպրոցական նստարանից։ Մեզ բոլորը դաստիարակում են, ու ոչ ոք չի սովորեցնում։ «Մեզ» ասելով, նկատի չունեմ հենց ինձ, այլ՝ մեր հասարակությանը․․․ և մենք ստիպված գրականությանը մոտենում ենք ներսից և ոչ թե դրսից ենք գալիս դեպի ներս, բայց այստեղ մի շատ կարևոր բան ունեմ ասելու. իմ սիրելի գրողներից մեկը՝ Մարսել Պրուստը երկար ժամանակ մտածել է, թե ինքը օրինակ վեպ գրել չի կարողանա, քանի որ երևակայություն չունի։ Իսկ հետո՝ օրերից մի օր գրելով, գրելով, գրելով հասկանում է, որ ինքը կկարողանա միայն պատմել այն ամենը, ինչ ապրել է։ Դու ինձ հարցնում ես պոեզիայից, բայց խնդիրը նույնն է. ի՞նչ անի մարդը, եթե կարողանում է պատմել միայն ապրածը, բայց միայն գրելով է, որ ձանձրանալու ես և հանկարծ բացահայտելու ես, որ անգամ ներանձնական դաշտում դու չկաս, կա մեկը, ով ճանապարհորդում է։ Մի հանճարեղ միտք եմ վերջերս հանդիպել Նիկոլա Բուվիեյի «Առանի և այլ վայրերի օրագիրը» գրքում։ Հենց առաջին էջում գրողը մեջբերում է Շարլ-Ալբեր Սենգրիայի «Կարմիր Մրջյուն»-ից, որը չեմ կարդացել, բայց միտքը ֆանտաստիկ է։ Ասում է ՝ «եթե գերբնականը չես տեսնում սովորականում, ի՞նչ իմաստ ունի շարունակելը»․․․ Հավատացե՛ք, շարունակելու են նրանք, ովքեր սկսելու են տեսնել գերբնականը սովորականում․․․
Ծով, երկուսս էլ, կարծես, շատախոս ենք ու սիրուն բաներում մանրանալու սիրահար. Էս պարագայում մեր զրուցը կարող է չավարտվել, այնուամենայնիվ, մի վերջին հարց… Ալիզե` ծովից փչող թեթև քամի/ մրրիկ… ի՞նչ է պետք, որ այդ թեթև քամին փոթորիկ դառնա։
Ժամանակ առ ժամանակ նույնիսկ պատճառ պետք չի․․․բայց կախված է ծովի տրամադրությունից։
Ապրես, հաճելի ու սիրուն էր հետդ զրուցելը, մինչ երևանյան (կամ ով գիտի՝ փարիզյան) հանդիպում։
Անհամբեր կսպասեմ մեր հանդիպմանը։ Քեզ մերսի շատ հարազատ, բայց երբեք չտրված հարցերի համար ․․․
Ընթերցեք նաև
Վիդեո
Ֆոտո