Logo

Արհեստական բանականություն. կառավարելի թե՞ անկառավարելի ԱԲ

Հեղինակ
Դինա Սամվելյան
00:00 / 19.05.2021Լրահոս
Բացառիկ
artificial intelligence 1024x512 1 - Արհեստական բանականություն. կառավարելի թե՞ անկառավարելի ԱԲ

«Կարո՞ղ են մեքենաները մտածել» – նացիստական ​​«Էնիգմա» ծածկագրերի մեքենայի ջարդվելուց տասը տարի չանցած՝ մաթեմատիկոս Ալան Թյուրինգը երկրորդ անգամ փոխել է պատմությունը՝ տալով այս պարզ հարցը:

Թյուրինգը տվել է արհեստական ինտելեկի այս սահմանումը՝

Արհեստական բանականությունը մեքենաների՝ մարդկային բանականության կրկնօրինակման կամ նմանակման ձգտումն է:

Սակայն, սահմանումն իրականում չի բացատրում, թե ինչ է արհեստական ​​բանականությունը: Ի՞նչն է մեքենային խելացի դարձնում:

«Արհեստական ​​բանականություն. արդի մոտեցում» շրջադարձային դասագրքում հեղինակներ Ստյուարտ Ռասելը և Փիթեր Նորվիգը արհեստական բանականության հետևյալ բացատրությունն է տալիս՝ «գործակալներ են, որոնք շրջապատից առաջադրանքներ են ստանում և գործողություններ կատարում»:

Նորվիգը և Ռասելը շարունակում են ուսումնասիրել չորս տարբեր մոտեցումներ, որոնք պատմականորեն սահմանել են AI-ի ոլորտը.

  • Մարդկային մտածողություն
  • Ռացիոնալ մտածողություն
  • Գործելով մարդկայնորեն
  • Գործելով ռացիոնալ

«Արհեստական բանականությունը գիտատեխնիկական և ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների ուղղություն է, որի նպատակն է ստեղծել մտածող մեքենաներ:

Տրադիցիոն մոտեցումը մեքենայում մարդու կանխասահմանած քայլերի հաջորդականությունն է, իսկ մեքենայական ուսուցման խնդիրն այլ է՝ այն արհեստական բանականության ենթաբաժիններից է, որը, հենվելով փորձի և մեծ տվյալների բազայի վրա, սովորում և կիրառում է ալգորիթմներ, որոնց հիմամբ կարող ենք տարատեսակ կանխատեսումներ անել»– նշում է LABZ.AI-ի Data Science team lead Արծրուն Սարգսյանը:

Գոյատևման ռիսկ

Ֆիզիկոս Սթիվեն Հոքինգը, Մայքրոսոֆթի հիմնադիր Բիլ Գեյթսը և SpaceX-ի հիմնադիր Իլոն Մասկը մտահոգություն են հայտնել Արհեստական բանականության այն աստիճանի հնարավոր զարգացման վերաբերյալ, որ մարդիկ չկարողանան այն վերահսկել: Համաձայն Հոքինգի՝ դա կարող է «մարդկության վերջը լինել»։

«Արհեստական ինտելեկտի զարգացումը կարող է հանգեցնել մարդկային ցեղի վերացմանը։ Հենց մարդիկ զարգացնեն արհեստական ինտելեկտը, այն կսկսի մեծ թռիչքներով զարգանալ։ Մարդիկ չեն կարողանա մրցակցել մեքենաների և ռոբոտների հետ և կպարտվեն վերջիններիս» – նշել է Սթիվեն Հոքինգը:

Մարդկության արժեզրկում

Արծրուն Սարգսյանի խոսքով արհեստական ​​բանականությունը կարող է կտրուկ բարելավել աշխատակիցների արդյունավետությունը և մեծացնել այն աշխատանքների քանակը, որոնք մարդիկ կարող են կատարել: Բայցևայնպես, կան աշխատանքներ, որոնք պահանջում են ստեղծագործ միտք ու կարեկցանք, ինչը չունի արհեստական բանականությունը:

«Երբ ասում ենք արհեստական բանականություն, ինտելեկտ, մեքենայական ուսուցում, մարդիկ անմիջապես պատկերացնում են տերմինատոր ֆիլմը: Չեմ կարծում, որ կգա այնպիսի մի ժամանակ, որ Արհեստական ​​բանականությունը (ԱԲ) կփոխարինի մարդուն: Ճիշտ է, ԱԲ-ը շատ արագ տեմպերով է զարգանում, շատ բնագավառներ է գրավել, բայց նրա նպատակը կյանքը հեշտացնելն է: Իսկ ինչ վերաբերում է այն մարդկանց, որոնց աշխատանքը ապագայում ԱԲ-ն է անելու, նրանք պետք է վերապատրաստվեն, կրթվեն այլ բնագավառներում և ուղղություններում, որոնցում մարդու դերն առաջնային ու անխուսափելի է»: – ավելացնում է LABZ.AI-ի Data Science team lead Արծրուն Սարգսյանը:

 Կիրառություն՝

«Կարիք չկա օգտագործելու արհեստական բանականություն, երբ խնդիրը կարող է լուծվել հստակ քայլերի հաջորդականությամբ: Քանի որ այն ալգորիթմ է, որը չի աշխատում 100%-ով: Իսկ այն իրավիճակներում, երբ կան մեծ տվյալներ, ու մարդը դժվարանում է հստակ կանոններ սահմանել, խնդիրը լուծելու pattern-ներ ու կապեր գտնել, կարիք կա օգտվելու արհեստական բանականությունից»: – ասում է Արծրուն Սարգսյանը:

Այն օգտագործվում է գրեթե բոլոր ոլորտներում՝

  • Առողջապահություն

Արհեստական ինտելեկտը ներխուժում է բժշկության ոլորտ՝ բժիշկներին օգնելու: Հսկայական քանակությամբ հետազոտություններ և դեղեր են մշակվել տարբեր հիվանդությունների դեմ:

  • Ավտոմոբիլային

Արհեստական բանականությունը նպաստել է ավտոմոբիլային արդյունաբերության զարգացմանը ինքնագնաց ավտոմեքենաների ստեղծման և զարգացման գործում: Արհեստական ինտելեկտով զբաղվող երեք ընկերություններ` Tesla, Google և Apple, ներառված են ինքնագնաց մեքենաներ ստեղծելու մեջ:

  • Ֆինանսներ և տնտեսություն

Բանկերն օգտագործում են արհեստական ինտելեկտ համակարգերը՝ գործառույթներ իրականացնելու, հաշվապահություն վարելու, բաժնետոմսեր ձեռքբերելու և սեփականության կառավարման համար:

  • Ռազմարդյունաբերություն

«Հիշենք Իսրայելի օրինակը, գիտատեխնիկական առաջընթացը պետք է օգտագործել երկրի արսենալի և ռազմական պոտենցիալի ուժեղացման վրա:

Կան անհատներ, ընկերություններ, որոնք մեծ հաջողությունների են հասել իրենց ոլորտում, որը, միանշանակ դրական է ազդում նաև երկրի տնտեսության վրա: Սակայն, նման ընկերությունների աճը ուղիղ համեմատական է մասնագետների թվին, իսկ մենք իրապես կարիք ունենք լավ մասնագետների: Իսկ ինչպես ունենալ լավ մասնագետներ, եթե չկան համապատասխան կրթական հաստատություններ, բաժիններ: Այդ ուղղությամբ, ամեն դեպքում, որոշակի աշխատանքներ են տարվում. համալսարանի ֆիզիկայի ֆակուլտետում նոր հոսք է բացվել՝ «Տվյալների մշակում, ֆիզիկա և արհեստական բանականություն»: – նշում է LABZ.AI-ի Data Science team lead Արծրուն Սարգսյանը:

Artificial Intelligence Catapulting us into the Future - Արհեստական բանականություն. կառավարելի թե՞ անկառավարելի ԱԲ

 Բացասական ազդեցություններ

Machine Learning Specialist Արամ Սարգսյանն արհեստական բանականության բացասական ազդեցություններին անադրադառնալով նշում է, որ մարդիկ մտածում են ռոբոտները կտիրանան աշխարհին և ամբողջապես կփոխարինեն մարդուն: Բայցևայնպես, արհեստական բանականության մոդելները շատ դեպքերում գերազանցել են մարդուն: Օրինակ՝ նկարների օբյեկտների ճանաչման, տեքստի գեներացման հարցերում ԱԲ-ը գերազանցել է միջին վիճակագրական մարդուն: Արհեստական բանականության հիմքում կարևոր են տվյալները, որքան շատ, այնքան լավ: Հարցն այն է, թե ինչպես ենք օգտագործում այդ տվյալները՝ օգտակար, թե վնասակար իմաստով:

Կառավարելի թե՞ անկառավարելի արհեստական բանականություն

«Արհեստական ինտելեկտի շատ ալգորիթմներ ունակ են սովորել տվյալների հիման վրա և կարող են ինքնակատարելագործվել: Որոշ ալգորիթմներ կարող են անսահման տվյալների, ժամանակի և հիշողության առկայության դեպքում սովորել գործարկել ցանկացած ֆունկցիա: ԱԲ-ն ավելի առաջ է, քան լեգալ ասպեկտները: Մարդկանց անձնական տվյալները բաց են և կարող են օգտագործվել թե՛ քաղաքական, թե՛ գովազդային ու մարքեթինգային պլաններ մշակելու և թե այլ բազմաթիվ նպատակներով: Որոշակի փորձեր են արվում այդ ոլորտը օրինական դաշտ բերելու, կառավարելու և լիմիտավորելու, բայց ասել, որ չկա նման խնդիր, սխալ կլինի: Օրինակ, self-driving կոչվող ինքնագնաց մեքենաները հիմնված են արհեստական բանականության վրա, ու հարց է առաջանում, թե ինչ կլինի, եթե մեքենան վթարի ենթարկվի ու ինչ որ մեկը վիրավորվի: Ո՞վ է պատասխանատու այս իրավիճակի համար,  ո՞վ պետք է պատասխանատվություն կրի»: -ասում է Արամ Սարգսյանը:

 Արհեստական բանականության ազդեցությունը տնտեսություն վրա

Արամ Սարգսյանի խոսքով արհեստական բանականությունն ահռելի ազդեցություն կարող է ունենալ տնտեսության զարգացման վրա՝ կախված թե ինչպես և ինչ նպատակներով ենք օգտագործում այն: Գրեթե բոլոր ոլորտներում հնարավոր է ինտեգրել մի շարք պրոցեսներ ավտոմատացնելու մեխանիզմներ՝ մարդու աշխատանքը որակապես բարձրացնելու և հեշտացնելու:

 Հայաստանյան և միջազգային տենդենցներ

«Համայնքն ու կրթական մակարդակը թույլ չեն տալիս, որ մեր երկրում արհեստական բանականությունը զարգանա այն տեմպերով, ինչպես միջազգային շուկայում: Մասնագետների ահռելի պակաս ունենք, մեծամասամբ ինքնուս են կամ որոշակի դասընթացների շնորհիվ են տիրապետում ոլորտին: Ակադեմիական շրջանակներում այն մշակված չէ: Նախևառաջ, պետք է լուծենք կրթության հարցը»: – եզրափակել է Machine Learning Specialist Արամ Սարգսյանը:

 


Մեզ կարող եք հետևել նաև Telegram-ում

Հարցում

Աղյուսակներ

Հայաստան, Պրեմիեր Լիգա