Դեռ շատ վաղուցվանից անշարժ գույքի մասնագետները կանխատեսում էին ամենավատը:
Կորոնավիրուսային համաճարակն աշխարհը մտցրել էր փակուղի ՝ փակելով գործարաններ, տասնյակ միլիոնավոր աշխատողների համար ծախսեր առաջացնելով և սառեցնելով բնակարանային շուկան: Խորն անկումից հետո համաշխարհային տնտեսության մակարդակի աստիճանական բարձրացման հետ մեկտեղ ավելացավ այն մարդկանց թիվը, որոնք վարկատուներից ավելի շատ ժամանակ են խնդրում իրենց հիպոթեկային վճարումներն անելու համար:
«Անցյալ տարի մտածում էինք, որ այս անգամ էլ 2008- ի անկումը կլինի նորից»,- ասել է Քեյթ Էվերեթ-Ալենը` Knight Frank անշարժ գույքի հարցերով խորհրդատվական ընկերության միջազգային հետազոտությունների ղեկավարը:
Մտավախությունն այն էր, որ տների գները կիջնեն, սնանկության և գործազրկության աճը կդժվարացնի մեծ պարտք ունեցող տնատերերի՝ հիփոթեքի վճարումներ անելը:
հաջորդ մտավախությունն այնյ էր, որ տներ ունենալու բախտ վիճակվածները ստիպված կլինեին վաճառել դրանք՝ կանխիկ պահուստներ ստեղծելու համար, էլ ավելի մեծ ճնշում գործադրելով գների վրա:
«Իրականում այդ ամենը տեղի չի ունեցել»,- հավելել է Էվերեթ-Ալենը:
Փոխարենը, տների գները աճեցին նույնիսկ այն ժամանակ, երբ աշխարհը կրեց իր ամենամեծ անկումը Մեծ դեպրեսիայից հետո: Նոր Զելանդիայից մինչև Միացյալ Նահանգներ, Գերմանիա, Չինաստան և Պերու տիրում է նույն երևույթը. տների գները վերելք են ապրում, և շատ գնորդներ խուճապի են մատնվում:
Փոխառությունը շարունակում է մնալ ցածր տոկոսադրույքով, և, երբ սահմանները բացվեն, օտարերկրյա ներդրողները խթան կհաղորդեն գույքի շուկաներին, որտեղ գնման գործունեությունը հիմնականում պայմանավորված է ներքին գնորդներով:
«Դա տեղի կունենա այս և հաջորդ տարիների ընթացքում, և այդ ժամանակ կարող է լինել ինչ-որ դադար»,- ասել է նա:
Covid էֆեկտը
Անսպասելի շրջադարձով համաճարակը նպաստեց տան գների աճին:
Դա այն պատճառով է, որ ամբողջ աշխարհի կառավարությունները օգնում էին տանտերերին՝ ժամանակավորապես արգելելով հետ վերցնել գույքը և տրիլիոնավոր դոլարներ տրամադրելով աշխատողներին ու ձեռնարկություններին: Տոկոսադրույքների իջեցումը հիփոթեքի մարումները շատ տեղերում մատչելի էր պահում, իսկ որոշ շուկաներում հարկերի ժամանակավոր իջեցումները խթանում էին տներ գնելու գործընթացը::
«Եթե դուք ամիսներով արգելափակում եք բնակչության ճնշող մեծամասնության կայնքը, նրանք արագորեն վերագնահատում են այն, ինչ ուզում են», – Մեծ Բրիտանիայի Zoopla սեփականության պլատֆորմի հետազոտությունների տնօրենը ասել է Ռիչարդ Դոնելը:
Քանի որ մարդիկ ստիպված էին տները վերածել գրասենյակների և դասասենյակների, շատ ժամանակ չանցավ, որպեսզի «տարածության համար մրցավազք» սկսվի:
Մի քանի երկրների ավելի հարուստ մարդիկ «փախել» են քաղաքներից դեպի ավելի մեծ արվարձանային տներ, որտեղ ավելի շատ բացօթյա տարածք կա, և նույնիսկ համաճարակի ավարտից հետո նրանք կարիք չեն ունենա տեղափոխվել կենտրոնական գրասենյակներ:
Օրինակ, Միացյալ Թագավորությունում, Լոնդոնի հեշտ հասանելի տարածքների քաղաքներում, ինչպիսիք են Բիշոփս Սթորտֆորդը և Վինչեստերը, ունեցվածքի արժեքների աճ է նկատվել:
«Լոնդոնից գնացքով մեկ ժամ տևողությամբ ցանկացած անշարժ գույք 10% -ով գերազանցում է շուկայական արժեքը»,- հայտնել է Fine & Country անշարժ գույքի գործակալության աճի միջազգային ղեկավար Դանիել Հարինգթոնը:
Հարինգթոնը միտում է նկատում. մայրաքաղաքներում, ինչպիսիք են Լոնդոնը և Փարիզը, տեսնում են, թե ինչպես են մեծահարուստ ղեկավարներն իրենց կենտրոնում գտնվող ավելի մեծ տներն ավելի էժան վաճառում քաղաքից դուրս տուն գնելու համար:
Դա ուժեղացնում է գույքի ներքին պահանջարկը այնպիսի վայրերում, ինչպիսիք են Ֆրանսիական Ռիվիերան, որտեղ ավանդաբար գերակշռում են օտարերկրյա գնորդները:
Անգլիայի հարավ-արևմուտքում գտնվող ծովափնյա առողջարանային Իլֆրակոմբ քաղաքում Webbers անշարժ գույքի գործակալության տնօրեն Լի Հուսելը վերջին ամիսներին վաճառել է երկու սեփականություն` 100 000 ֆունտով ($ 139000), պահանջվող գներից բարձր:
«Տների՝ առք ու վաճառքի 38 տարիների ընթացքում ես նման շուկայի ականատես չեմ եղել»,- նկատել է Մեծ Բրիտանիայի գնման գործակալ Հենրի Պրայորը:- «Պատահել է, որ գնորդները վճարում են 10 000 ֆունտ ստեռլինգ (14100 դոլար) ավելի՝ պարզապես գույքը դիտելու հնարավորություն ունենալու համար»:
Պրայորը անծել է, որ Միացյալ Թագավորությունում պաշարների մակարդակի նորմայից մոտ 30% ցածր լինելու դեպքում մարդիկ «գնելու խուճապի հատկություններ» են դրսևորում: Նոյեմբերից ի վեր գործարքնենը ամեն ամիս միջինից բարձր են՝ մարտին գրանցվել է 180 000 վաճառք, ինչը գրեթե կրկնակի բարձր է վերջին 20 տարվա նույն ամսվա միջին ցուցանիշից:
Կառավարությունները տեղափոխվում են «զով» շուկաներ
Մի քանի երկրներում կառավարությունները փնտրում են իրենց բնակարանային շուկաների «գերտաքացումը» կանխելու ուղիներ:
Նոր Զելանդիայում, որտեղ բնակելի անշարժ գույքի միջին գները տարեվերջին ավելացել են ավելի քան 24% -ով և հասել ռեկորդային բարձր մակարդակի, կառավարությունը ճնշման տակ է պահում շուկան՝ կայունացնելու համար, կարծում է Նոր Զելանդիավի Անշարժ գույքի ինստիտուտի գործադիր տնօրեն Վենդի Ալեքսանդրը:
Ալեքսանդրն ասել է, կառավարությունը հայտարարել է մի շարք միջոցառումներ, որոնք, հուսով են, «կսառեցնեն պահանջարկը ներդրողներից» և կդանդաղեցնեն գների աճի տեմպերը: Օրինակ ՝ հարկերը խստացվել են, և նախարարները քննարկում են միայն տոկոսադրույքով վարկերի մարման հնարավորությունը:
Ինչո՞ւ բումը դժվար, թե անցնի
Նույնիսկ այն ժամանակ, երբ կառավարությունները պատրաստում են իրենց տեսարժան վայրերը բնակարանային շուկայում, վերլուծաբանները չեն կանխատեսում տան գնի անկում:
Նախատեսվում է, որ այս տարի գլոբալ տնտեսական աճը շատ ավելի բարձր կլինի, քանի որ պատվաստանյութերը գործածվում են և սահմանափակումները դյուրին են դառնում, ինչը կաջակցի բնակարանային շուկաներին:
Շատ կարևոր է, որ տոկոսադրույքները ցածր մնան:
